Krem z maszyny do lodów. Ziaja - historia polskiej firmy rodzinnej
Firmy rodzinne to moc polskiej gospodarki, co udowodniliśmy już w poprzednim artykule. Nie poprzestajemy jednak na statystykach i dziś chcemy przedstawić Ci historię konkretnej, polskiej firmy rodzinnej, której produkty są rozpoznawalne na całym świecie. Mowa o firmie ZIAJA Ltd Zakład Produkcji Leków Sp z o. o. Z pewnością znasz tego producenta kosmetyków, ale czy wiedziałeś, że to marka rodzinna? Z naszego artykułu dowiesz się, jak Zenon Ziaja założył swoją działalność i jak wyglądała jego droga do sukcesu.
Klej do tapet, który nie klei
Firma Ziaja, a właściwie ZIAJA Ltd Zakład Produkcji Leków Sp. z o. o., powstała w 1989 roku w Gdańsku. Przedsiębiorstwo idealnie wpisało się w panujący wówczas w Polsce rozkwit prywatnych, głównie rodzinnych firm kosmetycznych oraz tzw. firm polonijnych (z udziałem kapitału zagranicznego).
Jednak dla Zenona Ziai, współzałożyciela firmy, produkcja kosmetyków nie była pierwszym wyborem. Swoją przygodę z biznesem rozpoczął od produkcji kleju do tapet, który okazał się totalną porażką. Na szczęście wprowadzenie produktu na rynek poprzedziły testy. Nasz młody przedsiębiorca szybko zorientował się, że klej nie spełnia swojej funkcji, a tapety prędko odpadały od ścian. Wrócił więc do punktu wyjścia i ponownie przemyślał swoją koncepcję biznesową. Tym razem biorąc pod uwagę swoje wykształcenie.
Na początku był krem
Zenon Ziaja studiował farmację. Był to jego drugi wybór, ponieważ od zawsze marzył o zostaniu lekarzem. Obrana ścieżka kariery nie była więc dla niego spełnieniem marzeń i długo nie potrafił się pogodzić z zamkniętą furtką do zawodu lekarza. Dopiero po studiach zrozumiał, jak wspaniałą dziedziną może okazać się farmacja.
Po ukończeniu szkoły rozpoczął pracę w szpitalnej aptece w Gdańsku, która pełniła funkcję wytwórni leków. Nie były to czasy, gdy specyfiki były na wyciągnięcie ręki. Praca farmaceuty w dużej mierze polegała na samodzielnym przygotowywaniu leków, a do tego potrzebna była ogromna wiedza, doświadczenie i stała współpraca z lekarzami. Wytwarzanie leków kompletnie pochłonęło młodego aptekarza.
Po pierwszym fiasku związanym z klejem do tapet, małżeństwo Aleksandry i Zenona Ziajów zaczęło szukać pomysłu na nowy produkt – taki, który będzie tani, produkowany masowo i dostępny w całej Polsce. Oboje byli z wykształcenia farmaceutami, więc w ich głowach prędko pojawiła się receptura na krem oliwkowy, który jest z powodzeniem sprzedawany do dzisiaj. To był najwyższy czas na rozpoczęcie produkcji.
W tym celu Zenon Ziaja zakupił starą maszynę do lodów. Po niewielkich przeróbkach zmieniła się ona w urządzenie do produkcji kremu. Początkowo małżonkowie robili wszystko sami – od opracowania receptury przez produkcję kremu aż po pakowanie i dystrybucję. Mimo iż sprzedaż szła świetnie, ponieważ rynek nie był nasycony podobnymi produktami, był to najtrudniejszy czas w historii przedsiębiorstwa. Rozpoczęła się mordercza praca w pogoni za niedoścignionym Zachodem i lepszym życiem. Ogromne zapotrzebowanie wymagało ogromnych nakładów pracy. Właściciel firmy dzień i noc jeździł po Polsce, poznając ludzi i sprzedając im swoje produkty. Stabilizacja nadeszła z czasem, a wraz z nią rozwój przedsiębiorstwa o kolejnych pracowników i zakup ziemi pod przyszłą produkcję w Kolbudach niedaleko Gdańska.
Ziaja dzisiaj
Dzisiaj marka Ziaja jest jedną z najbardziej znanych marek kosmetycznych w Polsce i nie tylko. Mogłoby się wydawać, że rynek kosmetyczny jest już mocno nasycony, ale Ziaja znalazła sposób, by na nim zaistnieć. Globalne koncerny skupiają się najczęściej na produkcji wąskiej gamy produktów na cały świat, Ziaja dostrzegła w tym swoją niszę i nie zraża się produkowaniem specyfików w mniejszych ilościach, a klienci to doceniają. Spółka produkuje kosmetyki do pielęgnacji twarzy, włosów i ciała, lecz również preparaty lecznicze. Udział polskiego kapitału w firmie wynosi 100 procent. Według rankingu magazynu Forbes jest jedną z najcenniejszych polskich firm rodzinnych (z przychodami powyżej 100 mln zł rocznie).
Siedziba główna znajduje się w Gdańsku, natomiast 2 nowoczesne zakłady przemysłowe o całkowitej powierzchni ponad 25 000 m2 mieszczą się w ekologicznej strefie Kaszub z własnym dostępem do ujścia wody pitnej. Obiekty należące do kompleksu zakładowego obejmują hale produkcyjne, magazyny wysokiego składowania oraz cztery laboratoria: badawczo-rozwojowe, fizykochemiczne, mikrobiologiczne i kontroli jakości. Marka zatrudnia łącznie ponad 1400 osób w całym kraju.
Do jej sukcesu niewątpliwie przyczynia się ogólnodostępność produktów. Można je kupić wszędzie – od popularnych sklepów przez apteki i drogerie aż po sklepy własne marki “Ziaja dla Ciebie”. Wybór preparatów również jest ogromny – od kosmetyków z linii męskiej po preparaty wegańskie, a nowości wciąż przybywa. Nad ich wprowadzaniem czuwa jeden z większych działów firmy, czyli dział badawczo-rozwojowy i kontroli jakości. Zenon Ziaja unika jednak nazywania tej sekcji najważniejszą w spółce. Według niego każdy dział przyczynia się do sukcesu firmy. W końcu gdyby ktoś na linii pakującej nie dopilnował maszyny i produkty zostałyby źle oznaczone, to tak jakby produkt w ogóle nie istniał.
Z Gdańska na Filipiny
Istotnym aspektem firmy jest eksport. To zdecydowanie najbardziej dynamicznie rozwijający się sektor spółki. W samej Europie marka ma odbiorców w ponad 30 krajach, w tym w Austrii, Czechach, Danii, Finlandii, Irlandii, Szwecji, Islandii, czy Ukrainie. To jednak nie wszystko. Kosmetyki kupimy także w takich zakątkach świata jak USA, Kanada, Filipiny, Wietnam, Japonia i Chile.
W 2018 roku firma musiała podjąć nawet działania związane z chwilowym ograniczeniem eksportu, a decyzja podyktowana była obsługą dużego zamówienia z Chin. To sprawiło, że firma zauważyła dalszą potrzebę rozwoju i budowy kolejnej fabryki, która umożliwiłaby szybkie zwiększenie produkcji w razie pojawienia się następnego tak dużego zamówienia. Właściciele firmy chętnie inwestują w nowe rozwiązania i nie przerażają ich wysokie koszty. Efektem końcowym ma być bowiem zwiększenie poziomu technologicznego i ilościowego wytwarzanych kosmetyków i leków.
Marketing oparty o wartości rodzinne
ZIAJA Ltd Zakład Produkcji Leków jest firmą rodzinną, co przejawia się nie tylko w kwestii własności, lecz również sposobie zarządzania i promocji. Marka mocno buduje swoją konkurencyjność na tle innych, mówiąc o sobie właśnie jako o firmie rodzinnej i powołując się na wartości związane z rodziną. Kluczową rolę ogrywa tutaj wieloletnie budowanie zaufania do marki i osób zarządzających firmą, a występowanie nazwiska właścicieli w nazwie staje się w tym przypadku wręcz gwarantem jakości produktów. Produkt po prostu musi być taki jak w opisie, ponieważ ręczy za to honor właściciela marki i firmy.
Właśnie dlatego marketing firmy Ziaja znacznie różni się od innych, popularnych producentów kosmetyków. Właściciele spółki świadomie redukują wydatki na reklamę i przeznaczają środki na nieustanny rozwój pionów produkcyjnych. Opakowania produktów są proste i minimalistyczne, spełniają funkcje głównie użytkowe. Podobnie wyglądają sklepy własne marki – jasne oświetlenie, kosmetyki schludnie ustawione na półkach, brak jakichkolwiek rozpraszaczy dodatkowo angażujących klienta. Ziaja konsekwentnie stawia na produkt i jego jakość, o której świadczyć ma wizerunek producentów. W jej materiałach reklamowych nie zobaczysz twarzy celebrytów i znanych gwiazd. Tutaj bohaterem jest zawsze produkt sam w sobie, a nie promująca go aktorka czy piosenkarka.
Sukcesorzy zaangażowani w rozwój firmy
Ziaja jest firmą, która nie musi obawiać się o sukcesję. W spółce założonej przez Aleksandrę i Zenona Ziajów z wielkim zaangażowaniem pracują dzieci małżeństwa i chcą kontynuować dzieło rodziców. Bartosz Ziaja, farmaceuta i wiceprezes, kieruje pionem badawczo-rozwojowym, natomiast córka, Barbara Biernacka, współwłaścicielka firmy, będąca z wykształcenia lekarzem, jest dyrektorem kreatywnym. To właśnie ona zajmuje się designem firmy i stworzyła dla Ziai charakterystyczny, minimalistyczny styl, na który składa się oszczędna forma pełna gier słownych.
Przedsiębiorstwo może więc być spokojne o swoją przyszłość. Zenon Ziaja zwraca jednak uwagę, że przekazanie firmy w ręce młodszego pokolenia oznacza dla niego nieustanne zaangażowanie w sprawy spółki. Podczas gdy sprzedaż firmy na zewnątrz wiąże się z całkowitym zrzuceniem ze swoich barków odpowiedzialności za jej losy, jej przekazanie w ręce sukcesorów pociąga za sobą chęć pomocy i służenia im radą oraz doświadczeniem na nowej drodze kariery.
Nieustanne wyzwania
Choć historia Ziai to niekwestionowany przykład sukcesu, na przestrzeni lat firma musiała stawiać czoła różnym wyzwaniom. Na początku istnienia spółki były to niewystarczające zasoby personalne i produkcyjne, a z czasem zamówienia eksportowe. W 2016 roku Ministerstwo Zdrowia rozważało wprowadzenie zakazu sprzedaży produktów kosmetyków w aptekach. Taki krok byłby ciosem dla przedsiębiorstwa, jednak udało się przekonać rządzących, że taka decyzja byłaby niekorzystna, także z perspektywy konsumentów. Aktualnie wśród największych wyzwań stojących przed spółką Zenon Ziaja wymienia monopolizację handlu detalicznego.
Zarządzasz firmą rodzinną?
Jak widzisz historia firmy Ziaja to doskonały przykład polskiej firmy rodzinnej, która swój sukces zbudowała właśnie wokół rodzinnego charakteru swojej działalności. Na początku była receptura na krem oliwkowy, a następnie konsekwentny rozwój firmy i ulepszanie działań. Dzisiaj Ziaja to jeden z najbardziej rozpoznawalnych producentów kosmetyków w Polsce i zagranicą.
Ty również zarządzasz firmą rodzinną i chcesz ją rozwijać? Zapraszamy na bezpłatną konsultację. Napisz nam, jakie są Twoje cele i wyzwania, a my pomożemy Ci znaleźć najlepsze rozwiązanie.
Źródła:
- Beata Żelazko, “Kształtowanie konkurencyjności firm rodzinnych na przykładzie sektora kosmetyków”
- Ziaja
- Zenon Ziaja, “Na razie nie odczuwamy spowolnienia”, rozm. przepr. Anita Błaszczak
- Zenon Ziaja, “Na dłuższą metę w życiu wygrywa logika”, rozm. przepr. Maciej Drzewicki i Grzegorz Kubicki
- Adam Turek, “”Nie kręci, nie kombinuje, płaci podatki w Polsce. Ziaja udowadnia, że w polskim biznesie jest miejsce na uczciwość”
- Zenon Ziaja, “Jak zbić majątek na kremie do twarzy”, rozm. przepr. Katarzyna Dębek
- https://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/7,172971,25529787,ziaja-rozwaznie-i-specjalistycznie.html
Co zrobić teraz?
Pobierz bezpłatnie Kompas Zarządzania, dzięki któremu wykonasz autodiagnozę Twojej firmy. Dowiesz się nad jakimi elementami należy popracować i co zmienić, żeby biznes działał sprawniej.
Wystarczy, że podasz e-mail obok. Kompas otrzymasz w wiadomości zwrotnej.