Metoda lean startup — co to jest i czym różni się od lean management? 

Eric Rise wraz ze wspólnikiem mieli świetny pomysł na biznes. Pod koniec lat 90. XX wieku chcieli wykonać narzędzie dla studentów, które umożliwiałoby im stworzenie specjalnych profili, które następnie mogliby wysłać do potencjalnego pracodawcy. Pewnie miał to być taki LinkedIn, ale znaczenie, znacznie wcześniej. Zespół, który pracował nad projektem, był świetnie przygotowany. Wszyscy od założycieli po szeregowych pracowników pracowali wytrwale i wierzyli, że osiągną sukces. Mieli również do dyspozycji odpowiednią technologię i 40 milionów dolarów do wydania. Niestety produkt okazał się klapą – nie sprzedał się, potrzeby rynku w tamtym czasie były inne. Pieniądze nie wróciły do inwestorów. Jednak to co powstało, dzięki tej porażce, to metoda lean startup, o której przeczytasz w poniższym artykule. 

Kilka słów o tym, czym jest startup

Od dobrych kilku lat pojęcie startupu jest obecne w mowie codziennej, w artykułach dotyczących nowych technologii i nowych firm. Czasem jest nadużywane, bo nie każdą nową firmę można określić tym mianem. Dotyczy to nowych przedsiębiorstw, które powielają już istniejące rozwiązania czy modele biznesowe. Ktoś, kto otwiera nową agencję marketingową, niekoniecznie będzie miał startup. Jeśli jednak tworzy nowy sposób reklamy, który będzie dostarczał nieznane wcześniej rozwiązanie, to będzie mógł identyfikować swoją firmę w ten sposób. Z drugiej strony startupem może być też usługa, produkt, aplikacja, która jest rozwijana w ramach firmy, która działa na rynku od kilku lat. Sam Eric Rise zdefiniował startup jako ludzką instytucję stworzoną z myślą o budowaniu nowatorskich produktów (lub usług) w warunkach skrajnej niepewności. 

Założenia Lean Startup

Lean startup to efekt dopasowania filozofii lean do procesu tworzenia innowacji. Lean Startup czerpie również z innych pomysłów związanych z zarządzaniem i spina je w jedną, kompletną metodę, którą można zastosować do innowacyjnych pomysłów. Jej ogólne założenia to: buduj i testuj, mierz i ucz się. 

Buduj i testuj

Główną zasadą wyznawaną przez przedsiębiorców w erze przed powstaniem metody Lean Startup było przekonanie, że aby sprawdzić, czy produkt spodoba się klientowi, trzeba go najpierw stworzyć. I to najlepiej jego pełną wersję, ze wszystkimi funkcjonalnościami. Gdyby jakieś zabrakło, zawsze można byłoby powiedzieć, aplikacja lub usługa nie przyjęła się właśnie z tego powodu. Jednak metoda Lean Startup postuluje coś innego – stworzenie minimalnego satysfakcjonującego produktu (MVP – minimum viable product). Co to takiego? Może to być wersja aplikacji, która posiada tylko najważniejsze funkcjonalności. Wszystkie pozostałe, dodane będą, kiedy okaże się, że ten minimalny produkt zostanie przyjęty przez pierwszych użytkowników. Stworzenie takiej aplikacji kosztuje mniej, chociaż może nie być dopieszczona pod względem graficznym i mogą pojawiać się w niej błędy. Jednak jeśli mimo to ludzie zaczną z niej korzystać, to znaczy, że w produkt warto inwestować. 

Testowanie bez produktu 

Jednak nie zawsze możliwe jest stworzenie aplikacji, czy produktu, aby sprawdzić, czy będzie cieszył się on zainteresowaniem. Eric Rise podaje również inne sposoby. Jednym z nich jest stworzenie strony docelowej, tzw. landing page z dokładnym opisem tego, czym będzie produkt, jakie będzie miał funkcje i jakie problemy rozwiąże. Ruch na taką stronę można przekierować np. z reklam internetowych. To na co liczy przedsiębiorca w tym momencie, to że osoba, która zobaczy taką prezentację, zgłosi się np. na testowanie jej lub dostanie kupon z dużą zniżką, kiedy pojawi się już na rynku. Jeżeli sporo osób zapisze się na testowanie lub poprosi o zniżkę, to znaczy, że warto pójść dalej i stworzyć produkt. Jeśli zapisów będzie mało, lepiej zastanowić się, czy przypadkiem nie porzucić pomysłu. 

Można również przygotować film lub animację, na którym widać najważniejsze elementy i funkcjonalności produktu. Stworzyć w video wręcz “magiczne doświadczenie”. Później można sprawdzić, czy wideo promuje się w sposób wirusowy, czy raczej nikt nie przekazuje go dalej. W pierwszym przypadku – warto rozwijać produkt, w drugim pewnie nie. Co ciekawe, jedna z bardziej znanych firm technologicznych na świecie – Dropbox – postąpiła właśnie w ten sposób, aby przekonać inwestorów. 

Optymalizacja

Kiedy produkt jest już na rynku, szczególnie jeśli jest w wersji minimalnej, trzeba pracować nad jego ulepszeniem. W tym momencie warto przygotować plan takich usprawnień, bazując na badaniach i rozmowach z dotychczasowymi klientami. Czego im brakuje najbardziej, z jakiej funkcji są najmniej zadowoleni. To dobry czas na  zastosowanie metody lean, jaką jest 5 Why, która może dać ciekawe efekty i pomaga dojść do faktycznego problemu, jaki mają respondenci. 

Mierz

Kiedy testuje się produkt, a później pracuje nad jego optymalizacją, warto określić miary, które będą informowały o sukcesie bądź jego braku. Powyżej podaliśmy kilka miar – liczba pobrań aplikacji, liczba osób zainteresowanych produktem itp. Sprawdzą się one świetnie właśnie na początku tworzenia produktu. 

W przypadku, kiedy chcemy optymalizować produkt, tych miar może być znacznie więcej. Oczywiście należy też sprawdzać, czy coraz więcej osób używa naszego produktu, ale to nie wszystko. Powinniśmy też monitorować mierniki retencji, czyli ile klientów udaje nam się zatrzymać oraz wartość klienta w ciągu cyklu (CLV), co pozwoli przewidzieć rentowność danego projektu.

Ucz się 

Eric Rise uważa, że efektem używania metody Lean Startup powinna być ciągła nauka i wyciąganie właściwych wniosków dla dobra projektów i samych przedsiębiorców. Zdobyte refleksje mają prowadzić do stawiania kolejnych hipotez związanych z optymalizacją oraz do kolejnego cyklu testowania i wyciągania wniosków. 

Warto też uczyć się i systematycznie badać obecnych i potencjalnych klientów, którzy najlepiej wiedzą, z czego chcą korzystać. Jednakże należy podkreślić, żeby nie polegać tylko na deklaracjach użytkowników, warto brać pod uwagę również dane behawioralne. Inaczej mówiąc, warto badać, jak zachowuje się klient. 

Osobom, które znają lean management, powyższy opis może przypominać cykl PDCA (Plan, Do, Check, Act).  I faktycznie tak jest. 

Czy to metoda tylko dla startupów technologicznych?

Niekoniecznie! Chociaż została ona wymyślona i jest szeroko stosowana w Dolinie Krzemowej, to jednak jej zasady można stosować również do innych firm i projektów. Nie muszą to być aplikacje, nie muszą to być innowacyjne produkty. Tak naprawdę z tej metody mogą korzystać również firmy, które nie spełniają definicji startupu. 

Czym Lean Startup różni się od lean management?

Lean Startup bardziej skupia się na tworzeniu i sprawdzaniu hipotez dotyczących tworzonych produktów i wprowadzanych do nich optymalizacji. W dużej mierze polega na prowadzeniu badań oraz eksperymentów i szybkim dostosowywaniu się do potrzeb klientów. Z kolei lean management opiera się na eliminowaniu marnotrawstw, optymalizacji procesów oraz doskonaleniu jakości w już istniejących, często od wielu lat czy od wielu pokoleń, firmach. 

Lena Startup przebojem zdobył świat cyfrowy, a obecnie jest zauważany również w innych branżach. Podobno, każdy CEO firmy technologicznej w Stanach Zjednoczonych ma egzemplarz książki Erica Rise na swojej półce. 

Lean To Win dla startupów

Ze startupami często bywa tak, że kiedy wykonają dobrze swoją robotę – przygotują i przetestują MVP, zrobią niezbędne badania i na bieżąco będą się uczyć, to w pewnym momencie okaże się, że biznes rozkwitł „aż za bardzo”. Z tygodnia na tydzień jest coraz więcej zamówień, a w firmie ma miejsce więcej procesów. Firma przez miesiące, a może nawet lata skupiała się na produkcie, a mniej na innych, również elementach związanych z prowadzeniem biznesu. To ciężki okres dla przedsiębiorstwa. Jeśli jesteś na tym etapie lub chcesz wprowadzić lean do swojego startupu czy nowego projektu, nie wahaj się i daj nam znać. Wypełnij krótki formularz i weź udział w bezpłatnych konsultacjach lean. 

Źródła: 

Eric Rise, Metoda Lean Starup, Helion, 2012

Podcast: Moonshots, Eric Rise – The Lean Starup, 2018 

Zobacz również: 

Metoda Kaizen – więcej niż system sugestii pracowniczych  

Jak skrócić czas przezbrojenia, czyli czym jest SMED

Czym jest Mapowanie Strumienia Wartości (VSM)