Jakie wskaźniki lean możesz wdrożyć w swojej firmie? Część 2

Chciał(a)byś wprowadzić metody lean w swojej firmie, ale nie wiesz, w jaki sposób sprawdzić, czy działają? Dowiesz się tego, dzięki naszym artykułom. W poprzednim zajęliśmy się tematem dotyczącym tego, jak mierzyć proces ciągłego doskonalenia. Tym razem chcielibyśmy się przyjrzeć kolejnym obszarom lean. Omówimy wskaźniki dla metody Just in Time (JIT) oraz metod eliminujących czynności niedające tzw. wartości dodanej (zero-value activities).

Zawsze na czas

Just in Time to filozofia i jedna z metod lean. Mówi o tym, że wszystkie potrzebne części do wytworzenia jakiegoś produktu mają być dostarczane w odpowiedniej ilości i w odpowiednim czasie. Koncepcja ta opiera się na kilku założeniach. Jedno z nich dotyczy zapasów. Według JIT nie powinno ich być na początku procesu, w naszym magazynie materiałów (surowców). Dostawca powinien przewozić niezbędne elementy wtedy, kiedy są potrzebne. Idealnie byłoby gdyby dostawca przyjeżdżał do fabryki codziennie lub nawet kilka razy dziennie z zamówionymi elementami czy składnikami. Nie powinno się również tworzyć zapasów wyrobów gotowych – produkowane powinno być dokładnie tyle i tylko tyle produktów, ile zostało zamówionych lub zaplanowanych. Ze względu na częste dostawy metoda ta promuje dostawców lokalnych, którzy są w stanie szybko doręczyć wymagane elementy. JIT wiąże się także z koniecznością tworzenia krótkich serii produktowych i częstszymi przezbrojeniami. 

Jak zmierzyć Just in Time?

Planując wdrożenie Just in Time, należy zastanowić się, jakie wskaźniki powiedzą nam, że zrobiliśmy to dobrze. Pierwszym z nich jest czas realizacji (Lead Time), czyli czas trwania całego procesu produkcji, od momentu zamówienia do chwili dostarczenia go do klienta. Oczywiście w tym przypadku zależy nam na skróceniu tego procesu. Innym wskaźnikiem, który powinniśmy mierzyć, chcąc sprawdzić, czy zastosowanie JIT przyniosło korzyści, jest monitorowanie ilości towaru w magazynach. Warto sprawdzać, ile średnio towaru czeka na opuszczenie fabryki, ale również ile części i elementów czeka na przejście do produkcji. W jednym i w drugim przypadku, będzie nam zależało, aby ten wskaźnik osiągnął jak najniższe wartości.

Warto również mierzyć ilość części dostarczonych na czas przez dostawców. Ten wskaźnik powinien wzrosnąć po wprowadzeniu omawianej metody.

Just in Time to również precyzyjne w czasie przekazywanie elementów, półproduktów z jednej sekcji fabryki do kolejnej. Warto więc owskaźnikować ten element (jest to tzw. liczba elementów w toku produkcyjnym). Można to zbadać np. licząc procent przekazanych elementów o czasie.

Wszystkie wskaźniki najlepiej ująć w cyklach miesięcznych lub tygodniowych, co pozwoli na ich bieżące monitorowanie. W przypadku niepożądanej zmiany kierunku wartości wskaźnika, należy szybko spróbować zidentyfikować przyczynę.

Wyeliminuj marnotrawstwo

Przy wytwarzaniu każdego dobra, należy próbować eliminować lub skracać takie części procesu, które nie wypływają bezpośrednio na to, jak ostatecznie wygląda lub działa ów produkt. Przykładem może być transport części. Chociaż jest to proces niewątpliwie potrzebny do stworzenia przedmiotu, to jednak nie wpływa na sam produkt.

Wartością dodaną nie jest też ruch potrzebny na przejście operatora z jednej maszyny do kolejnej, a także wszystkie kwestie związane z magazynowaniem zapasów. Ponadto do tej kategorii należą naprawy, generowanie nadmiernej dokumentacji czy czekanie operatora na maszynę. Co ciekawe, szacuje się, że czasami nawet 90% czynności w fabryce to te, które nie dodają wartości.

Można jednak pracować nad ich skróceniem. Usprawnienie wewnętrznych procesów związanych z transportem części pozwala na skrócenie czasu na przyjazd materiału z magazynu. Uporządkowanie stanowiska pracy (np. metodą 5S – przeczytaj artykuł z wdrożenia metody tutaj), również wpłynie na tempo powstawania produktu.

Zmierzmy wprowadzone zmiany

Jak poznać, czy wdrożone usprawnienia rzeczywiście skracają czas czynności niedających wartości dodanej? Jeżeli chodzi o wewnętrzny transport, warto dokładnie określić ile czasu zajmuje transport wewnętrzny i jaki jest jego sumaryczny dystans w czasie zmiany. Po wprowadzaniu optymalizacji lean, wskaźniki te powinny być niższe niż przed zmianą. Jedną z metod radzenia sobie z nadmiernymi zapasami magazynowymi jest stosowanie jak największej liczby tych samych części wspólnych (możliwych do wykorzystania w wielu produktach – to tzw. unifikacja). Warto zatem badać procent wspólnych części w wytwarzanych produktach. 

Innym sposobem na sprawdzanie, czy lean zadziałał w danym obszarze jest mierzenie czasu przekazania zmiany. W tym przypadku wprowadzenie np. standaryzacji i zasad 5S powinno przyczynić się do skrócenia tego czasu. Przy wdrażaniu usprawnień w obszarze parku maszynowego ważne jest aby monitorować m.in. liczbę i czas trwania  awarii, a także czas potrzebny na bieżące utrzymanie maszyn. 

Również i w tym przypadku należy wybrać odpowiednie jednostki czasu do porównywania wskaźników.

Wprowadź i zmierz lean z nami!

Teraz masz już podstawowe narzędzia do sprawdzenia, czy lean management w twojej firmie działa poprawnie. Chcesz wdrożyć lean, ale nie wiesz jak? A może chcesz wprowadzić w swojej firmie wskaźniki zarządcze lub wskaźniki lean? Chętnie pomożemy. Posiadamy szerokie doświadczenie zarówno we wdrożeniach lean jak i wprowadzaniu różnych wskaźników w firmach. Umów się na bezpłatną konsultację – wypełnij brief i powiedz nam, w czym możemy Ci pomóc.

Przeczytaj również:

Jakie wskaźniki lean możesz wdrożyć w swojej firmie? Część 1

Zanim przejmiesz stery, ustaw swój kokpit. Zarządzanie wizualne i wskaźniki dla sukcesorów

Jak zespół lean poprawił wydajność w e-commerce o 20%? Przykład firmy Ingram Micro Fulfilment.

Źródła:

Sanchez, A. M., & Pérez, M. P. (2001). Lean indicators and manufacturing strategies. International Journal of Operations & Production Management.