Psychologia przedsiębiorcy. Część 2
W pierwszej części artykułu pisaliśmy o kilku cechach, które charakteryzują innowacyjnych przedsiębiorców. Wspomnieliśmy o samokontroli, jako niezbędnej do realizowania długotrwałych celów i planów. Zajęliśmy się również kwestią poczucia kontroli, która pozwala ludziom biznesu mieć poczucie wpływu na rzeczywistość, dzięki czemu wierzą, że mogą ją zmienić. Zastanawialiśmy się również, czy skłonność do ryzyka pomaga, czy raczej przeszkadza przedsiębiorcom. Rozważaliśmy i pokazywaliśmy wyniki badań dotyczące sposobu podejmowania decyzji przed przedsiębiorców, którzy z jednej strony ufają swojej intuicji (w sytuacjach niepewnych), a z drugiej strony świetnie analizują dostępne dane (jeśli tylko takie są). Dzisiaj kolejna porcja dociekań.
Tolerancja na stres
Bycie przedsiębiorcą, który buduje startup to nie lada wyzwanie. Z pewnością muszą oni mierzyć się z wieloma stresującymi sytuacjami i problemami. Jakimi? Na przykład z ograniczoną dostępnością do finansowania. Bez pieniędzy często nie da się rozwinąć czy wypromować swojego produktu. Do tego dochodzi ryzyko rynkowe – nie wiadomo jak zareagują konsumenci i inwestorzy. Trudne może być również zarządzanie personelem czy dogadywanie się ze wspólnikami. Te relacje mogą powodować konflikty. Budowanie startupu to też ciągłe zmiany – przedsiębiorcy muszą być elastyczni i gotowi, aby dostosować się do nowych okoliczności i trendów. Kiedy już zdobędą finansowanie, dochodzi presja na wynik. Osoby, które wyłożyły pieniądze, oczekują szybkiego zwrotu z inwestycji, a to generuje poczucie nacisku na założycielach. Budując firmę wiele osób zaczyna mniej czasu spędzać z rodziną, co może prowadzić do niezrozumień i wzajemnej niechęci, a nawet do izolacji i braku wsparcia społecznego. Czytając powyższą listę, można się zastanawiać, jak sobie z tym wszystkim poradzić. Badania pokazują, że jedną z cech, która jest obecna u dużej liczby przedsiębiorców jest odporność na stres. Oznacza to, że właściciele biznesów, aby odczuć nieprzyjemny stan napięcia, potrzebują większej ilości stresujących sytuacji niż przeciętny śmiertelnik. Ten atrybut psychologiczny pomaga im zarówno w fazie kreowania pomysłu na biznes, jak i w późniejszym nim zarządzaniu. Biorąc pod uwagę powyższą listę czynników, które powodują stres, to zrozumiałe. Trudne sytuacje pojawiają się na każdym etapie.
Sposoby radzenia sobie
Istnieją trzy podstawowe sposoby radzenia sobie ze stresem. Ludzie mogą reagować w sposób emocjonalny – nadmiernie przeżywać trudne sytuacje, przypominać sobie, co je spowodowało, odczuwać lęk, przerażenie lub chęć zemsty. Drugi sposób to unikanie stresu (czasem przeradzające się w zaprzeczanie rzeczywistości), to próby zapominania tego co się wydarzyło. Można wtedy wychodzić z domu, spędzać czas z innymi osobami lub biegać tak długo, aż przestanie się o tym myśleć.
Trzeci sposób polega na podejściu zadaniowym. Szukaniu i analizowaniu przyczyny problemu, tylko po to, żeby spróbować go rozwiązać lub zapobiec w przyszłości. Osoby o tym sposobie reagowania, lepiej planują swój czas i mobilizują się w trudnych dla nich czasach. Jak myślicie, który z tych stylów pasuje do przedsiębiorców? Oczywiście, że ten opisany jako ostatni. Styl zadaniowy pozwala przetrwać trudne chwile i minimalizować szansę ich ponownego powstania.
Poczucie własnej skuteczności
Ludzie często zastanawiają się, czy podołają jakiejś czynności. Czy wierzę, zdam egzamin na prawo jazdy? Czy dzięki mojej pracy firma, którą otworzę szybko będzie przynosić zysk? I itp. Jedni ludzie bardziej wierzą we własne siły i częściej na takie pytania odpowiadają twierdząco. Inni częściej czują, że nie podołają w wykonaniu jakiejś czynności, czy osiągnięciu celu i na takie pytania odpowiadają negatywnie. Tego typu zachowania opisuje termin „poczucie własnej skuteczności” wprowadzony przez Alberta Bandurę w ramach teorii społecznego uczenia się. Poczucie własnej skuteczności dotyczy przekonania, że można osiągnąć sukces w konkretnej dziedzinie lub zadaniu, jeśli się włoży wysiłek i podejmie odpowiednie działania. Jest to ważny element motywacji i samodyscypliny, ponieważ osoby o silnym poczuciu własnej skuteczności częściej podejmują wyzwania, wytrwalej pracują nad swoimi celami i skuteczniej radzą sobie z trudnościami.
Poczucie własnej skuteczności jest również istotne w kontekście psychologii pozytywnej, ponieważ może wpływać na poziom satysfakcji z życia i ogólny stan psychiczny jednostki. Osoby o wysokim poczuciu własnej skuteczności mogą czuć się bardziej pewnie siebie i gotowe do podejmowania nowych wyzwań.
Badania przedsiębiorców pokazują, że zdecydowanie mają oni wysoki poziom poczucia własnej skuteczności. Co ciekawe, o osobistej efektywności wnioskujemy na podstawie wcześniejszych osobistych doświadczeń. Czyli jeżeli w przeszłości częściej osiągaliśmy sukcesy, tym wyższy poziom własnej skuteczności będziemy mieć. Ważne jest także to, jak interpretujemy porażki. Jeżeli jesteśmy w stanie wyciągnąć z nich naukę na przyszłość, przeanalizować problem, tak aby więcej się nie powtórzył, również zwiększamy swoje szanse na bycie skutecznym we własnej opinii.
Innowacyjność, autonomia, motywacja
Jakie jeszcze cechy i umiejętności posiadają przedsiębiorcy, którzy osiągają duże sukcesy i tworzą firmy zmieniające świat?
- Innowacyjność – tej cechy nie mogło zabraknąć na naszej liście. Jest ona ważna zarówno na etapie tworzenia, jak i zarządzania firmą. Czym jest innowacyjności? To zdolność do tworzenia nowych, kreatywnych i wartościowych rozwiązań, a także otwartość na przeprowadzanie eksperymentów i testowanie rozwiązań. Osoby innowacyjne poszukują też nowych wyzwań i sposobów myślenia, które przełamują schematy. To cecha, która pozwala na postęp i rozwój społeczeństwa.
- Poczucie autonomii – osoby przedsiębiorcze mają jej wysoki stopień. Jest to umiejętność podejmowania decyzji i działań niezależnie od środowiska, innych osób oraz sytuacji, w której obecnie się znajdują. Silne poczucie autonomii sprawia również, że osoby czują się bardziej zmotywowane i szczęśliwe.
- Motywacja osiągnięć – jest to termin, który odnosi się do tzw. motywacji wewnętrznej, czyli chęci osiągania celów, które się przed sobą postawi. Osoby taką motywacją dążą do doskonalenia siebie i zdobywania wyznaczonych wyników. Dzięki takiej postawie odczuwają satysfakcję. Przedsiębiorcy charakteryzują się właśnie tego rodzaju motywacją.
Jakie cechy nie sprzyjają przedsiębiorczości?
Chcąc dowiedzieć się, jacy są właściciele firm i startupów warto zastanowić się również, jakie właściwości nie pomagają w tworzeniu i kierowaniu biznesem.
Pierwszą cechą, która z pewnością nie pomaga w tworzeniu i zarządzaniu przedsiębiorstwem jest wysoki neurotyzm. Takie osoby częściej odczuwają negatywne emocje takie jak lęk, smutek, irytacja. Gorzej radzą sobie w stresujących warunkach, a porażki sprawiają, że obniża się ich pewność siebie i samoocena. Dla przedsiębiorcy znacznie lepsze jest zrównoważenie emocjonalne, czyli przeciwieństwo neurotyzmu.
Drugą cechą, która niespecjalnie przydaje się założycielom firm jest ugodowość. Jest to cecha, która opisuje, w jakim stopniu osoba jest życzliwa, przyjazna, empatyczna, uprzejma, skłonna do współpracy. Wysoki poziom ugodowości mają osoby pomocne, wyrozumiałe, mające tendencję do rozwiązywania konfliktów, unikające konfrontacji. Chociaż niektóre elementy składowe tej cechy z pewnością przydają się przedsiębiorcy, to jednak w tworzeniu i zarządzaniu biznesem lepiej radzą sobie osoby, które potrafią postawić na swoim i zawalczyć dla dobra siebie czy firmy, nie zawsze licząc się z opinią innych osób.
Lean To Win dla przedsiębiorców
Kim jesteśmy? Od lat wspieramy przedsiębiorców w optymalizowaniu procesów oraz zasobów. Pomagamy firmom rodzinnym, startupom w usprawnianiu i zarabianiu poprzez konsultacje oraz warsztaty z zakresu lean management. Wspieramy firmy w rozwoju.
Jeżeli chcesz nas poznać lepiej, potrzebujesz porozmawiać z kimś na temat wyzwania, z którym obecnie się mierzysz — umów się na bezpłatną konsultację.
Przeczytaj więcej:
Psychologia przedsiębiorcy. Część 1 – od samokontroli po podejmowanie decyzji
Klęska urodzaju, czyli jak zarządzać, gdy zamówień jest za dużo
Metoda lean startup — co to jest i czym różni się od lean management?
Źródła:
[1] Rauch, A., & Frese, M. (2007). Let’s put the person back into entrepreneurship research: A meta-analysis on the relationship between business owners’ personality traits, business creation, and success. European Journal of work and organizational psychology, 16(4), 353-385.
[4] Frese, M., & Gielnik, M. M. (2023). The psychology of entrepreneurship: action and process. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 10, 137-164.
[5] Frese, M., & Gielnik, M. M. (2014). The psychology of entrepreneurship. Annu. Rev. Organ. Psychol. Organ. Behav., 1(1), 413-438.
[6]Ahmed, A. E., Ucbasaran, D., Cacciotti, G., & Williams, T. A. (2022). Integrating psychological resilience, stress, and coping in entrepreneurship: A critical review and research agenda. Entrepreneurship Theory and Practice, 46(3), 497-538.
