Z jakimi wyzwaniami mierzy się nestor w firmie rodzinnej? Część 2

W pierwszej części artykułu o wyzwaniach nestora skupiliśmy się głównie na kwestiach związanych z sukcesją. Wspomnieliśmy o tym, że do tego procesu warto przygotować nie tylko samego sukcesora, ale również całe przedsiębiorstwo. W poniższym artykule napiszemy o utrzymywaniu dobrych relacji rodzinnych, zróżnicowaniu międzypokoleniowym oraz o roli mentora, jaką z pewnością pełni nestor w każdej firmie. Zaczynamy.

Utrzymywanie dobrych relacji rodzinnych

W firmach rodzinnych trochę łatwiej o konflikty i napięcia niż w pozostałych    przedsiębiorstwach. Może to mieć związek, z tym że spory rodzinne czasem przekształcają się w te biznesowe. I na odwrót – to, co dzieje się w firmie, może wywołać tarcia wewnątrz rodziny. Z Badania Firm Rodzinnych [3] wiemy, że liczba konfliktów między pracownikami będącymi jednocześnie krewnymi właściciela, jest większa. I chociaż badani wskazywali, że łatwiej je rozwiązać, to nie zmienia to faktu, że żaden konflikt nie jest pożądany. Dlaczego? Bo każdy z nich może rodzić konsekwencje. Raport PwC [4] wskazuje, że nierozwiązane problemy mogą doprowadzać do zniszczenia biznesu familijnego czy nawet do wieloletniego podzielenia samej rodziny.

Jak minimalizować ilość konfliktów? Z pewnością poprzez dobrą komunikację między członkami zespołu. Wiele problemów jest spowodowanych niedostateczną wiedzą czy obawą przed zmianą. Wytłumaczenie powodów podjęcia danej decyzji oraz opieranie jej na wskaźnikach, z pewnością przyczyni się do rozbrajania punktów zapalnych konfliktu. 

Warto również mieć przygotowany plan na wypadek powstania znacznego zatargu. Można w nim opisać procedury rozwiązywania takich sporów, na przykład poprzez ustalenie mediatora lub arbitrażu. Taki plan jest jednak rzadkością w firmach rodzinnych. Według wspomnianego już raportu PwC posiada go jedynie 30% przedsiębiorstw. 

Zachowanie równowagi między biznesem a rodziną

Z wyzwaniem, związanym z utrzymywaniem dobrych relacji z rodziną, wiąże się kolejne, czyli odpowiednia równowaga między biznesem a życiem prywatnym. To trudne zadanie, aby nie przynosić pracy do domu, w którym mieszkają inni w nią zaangażowani. Kolejna kolację, śniadanie i świąteczny obiad można spędzić na niekończących się rozmowach o biznesie. W rękach nestora może być właśnie kwestia ucinania tematów biznesowych, które powinny być omawiane na terenie firmy. Rodzina to coś znacznie większego niż firma. Warto więc zachować, popularne wśród młodszych pokoleń, work-life balacne.

Zróżnicowanie międzypokoleniowe 

Ważną kwestią, z którą musi mierzyć się nestor, jest różnica międzypokoleniowa. Jak pokazują badania socjologiczne, można wyróżnić kilka generacji, które charakteryzują się pewnymi cechami. Nestorzy to z dużym prawdopodobieństwem przedstawiciele tzw. baby boomers, czyli powojennego wyżu demograficznego. Uznaje się, że boomersi urodzili się między 1946 a 1964 rokiem. W swoim życiu z jednej strony doświadczyli życia w państwie socjalistycznym, z drugiej strony mogli uczestniczyć w transformacji ustrojowej i otwierać swoje firmy. Mówi się, że to pokolenie ceni sobie stabilność, pracę w jednym miejscu. Ważna jest też dla nich hierarchia, poszanowanie dla osób starszych i autorytetów.

Dużą część przyszłych sukcesorów można przyporządkować do Pokolenia Y (Milenialsów). Ci urodzili się między 1980 a 1996 rokiem. To co ich charakteryzuje to między innymi wiara, że są kowalami własnego losu, kwestionują też autorytety. Ukształtowały ich gry komputerowe i powstający internet, z którego korzystają intensywnie do dziś. To pokolenie, które jako pierwsze za swojej wczesnej dorosłości mogło zobaczyć świat, dzięki otwarciu granic i tanim lotom. Postrzega więc rzeczywistość zupełnie inaczej niż ich ojcowie i matki. To może rodzić pewne konflikty. Jakie? Na przykład inna wizja rozwoju przedsiębiorstwa. Milenialsi otwarci są na szybkie zmiany, podczas gdy boomersi woleliby rozwijać się stabilniej, ale wolniej. 

Warto pochylić się i zrozumieć różnice międzygeneracyjne, które wynikają z odmiennego sposobu wychowywania oraz innych wartości. [5]

To co szczególnie jest warte uwagi, to fakt, że Milenialsi są otwarci na pojawienie się w ich życiu mentora, który wskaże im drogę. [5]

Nestor jako mentor

To kolejne wyzwanie wiąże się byciem dobrym, odpowiedzialnym mentorem dla przyszłego sukcesora i pracowników. Warto tu jednak dokładnie opisać tę rolę. Nie chodzi o to, żeby być autorytarnym nauczycielem, który używa nagród i kar. Rolę mentora należy rozumieć, jako bycie przewodnikiem. Nestor powinien raczej wskazywać możliwe drogi, rozmawiać o problemach z pracownikami i swoimi dziećmi. Powinien sam być otwarty na naukę. To ważne, zwłaszcza że teraz to nie tylko osoby starsze mogą podzielić się swoją wiedzą. Obecnie młodsze pokolenia coraz częściej uczą swoich rodziców i dziadków, jak korzystać z internetu, smartfona czy konkretnej aplikacji. W mentoringu ważne jest więc nie tylko mówienie, ale także słuchanie i odpowiadanie na wątpliwości. Dobra komunikacja sprzyja tworzeniu wizji wielopokoleniowego przedsiębiorstwa rodzinnego i zmniejsza prawdopodobieństwo występowania konfliktów. [7]

Jak lean może pomóc w podjęciu wyzwań nestora? 

W szczupłym zarządzaniu niezwykle istotna jest dobra komunikacja między zarządzającymi a zespołem. Uczymy jej solidnych podstaw podczas warsztatów lean. Można ją również usprawnić poprzez stosowanie takich metod jak standaryzacja czy 5S, które mogą eliminować kilka częstych źródeł sporów. Lean management sprzyja również lepszemu zarządzaniu magazynem i wpływa pozytywnie na wyniki finansowe firmy i zadowolenie z pracy. 

Innym ważnym  aspektem jest wprowadzanie pomiarów — wskaźników i KPI. Dzięki temu podejmowanie decyzji jest szybsze, a do tego bardziej przejrzyste i trafne. To pozwala na znalezienie czasu dla rodziny czy na poświęcanie się swoim pasjom i zainteresowaniom. 

Szczupłe zarządzanie może też pomóc znaleźć wspólny język między dwoma pokoleniami. W jaki sposób? Chociażby z użyciem kaizen, które stawia na zmiany, ale dokonywane metodą małych kroków — bez radykalnych zmian.

Autodiagnoza firmy — Pobierz Kompas Efektywnego Zarządzania

Chcesz sprawdzić, jaka jest kondycja Twojej firmy, zobaczyć, gdzie warto coś zmienić, a które obszary funkcjonowania przedsiębiorstwa są na optymalnym poziomie? Sprawdź nasz Kompas Efektywnego Zarządzania. Narzędzie, które stworzyliśmy na podstawie wiedzy i doświadczenia. Pobierz tutaj. 

Źródła:

Poniższe wyzwania powstały po analizie raportów i badań naukowych z zakresu zarządzania przedsiębiorstwami rodzinnymi oraz doświadczenia naszych konsultantów w pracy z nestorami i sukcesorami. Poniżej znajdują się źródła, z których korzystaliśmy przy tworzeniu obu części artykułu o wyzwaniach nestora. 

[1] “Sukcesja w polskich firmach rodzinnych” – KPMG https://home.kpmg/pl/pl/home/media/press-releases/2020/02/media-press-85-procent-zarzadzajacych-polskimi-firmami-rodzinnymi-chce-przekazac-stery-kolejnemu-pokoleniu.html

[2] Barometr Sukcesyjny – IBR, 2017, https://www.ibrpolska.pl/wp-content/uploads/2019/11/raport_BAROMETR_2017.pdf4

[3] Badanie firm rodzinnych (https://firmyrodzinne.pl/download/pentor/raport_koncowy_badanie_firm_rodzinnych.pdf) 

[4] Raport PwC Understanding family dynamics and family conflicts (https://www.pwc.com/m1/en/assets/document/family-business-docs/understanding-family-dynamics-and-family-conflicts.pdf)

[5] Widuto, Julia (2021). Sukcesja w firmie rodzinnej a millenialsi. (2021). Sukcesja w firmie rodzinnej a millenialsi. Zeszyty Programu Top 15, 12(1), 29-55. https://doi.org/10.7206/978-83-66502-07-9.top2 (Original work published 15/2021AD)

[6] Rychta, B. (2021). Transfer wiedzy w ramach relacji nestor-sukcesor jako narzędzie realizacji idei zrównoważonego rozwoju. Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie, 3(3), 38-55.

[7] Powichrowska, B., & Wojtas, M. (2017). Konflikty w przedsiębiorstwach rodzinnych jako wyraz kryzysu w zarządzaniu.

[8] Firmy Rodzinne — wyzwania współczesności, B. Piaseczny, A. Mariański (red.), Wydawnictwo Społecznej Akademii Nauk Łódź, 

Zobacz również:

Metoda Kaizen – więcej niż system sugestii pracowniczych  

Jak skrócić czas przezbrojenia, czyli czym jest SMED

Czym jest Mapowanie Strumienia Wartości (VSM)

Warsztaty lean — dowiedz się więcej